Belangenverstrengeling

Belangenverstrengeling is een conflict tussen de publieke taakuitoefening en de privébelangen van een overheidsfunctionaris. Het gaat dan om situaties waarbij de functionaris privébelangen heeft die op gespannen voet staan met de uitvoering van zijn taken en verantwoordelijkheden en deze op nadelige wijze beïnvloeden. De Ambtenarenwet en de Ambtelijke rechtspositiereglementen beschrijven belangenverstrengeling niet specifi ek, maar noemen slechts enkele vormen van belangenverstrengeling zoals nevenwerkzaamheden en fi nanciële belangenverstrengeling.

Belangenverstrengeling is een bedreiging van de integriteit van medewerkers in de publieke sector. Het is een lastig probleem dat het vertrouwen van de burgers in de overheid ernstig kan beschadigen. Vaak is sprake van een situatie waarbij de grens tussen ‘dit kan nog net wel’ en ‘dit kan niet meer’ dun is. Door een toenemende samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven en de roulatie van personeel tussen beide partijen ontstaan nieuwe situaties die risico’s op belangenverstrengeling met zich meebrengen. Een situatie waarin privé- en werkbelangen (mogelijk) confl icteren kan zich altijd voordoen. Van belang is dat medewerkers en de organisatie voldoende alert zijn en er adequaat mee omgaan. Wanneer dit op de juiste manier gebeurt, kan (toekomstige) schade voor de organisatie en betrokkenen worden voorkomen of beperkt. Er bestaan verschillende regelingen om belangenverstrengeling te voorkomen. Zo zijn er de meldplicht van nevenwerkzaamheden, de meldplicht van financiële belangen en transacties in effecten, het verbod van draaideurconstructies en regelgeving over het aannemen van geschenken of giften. Deze regelingen zijn ontwikkeld om te voorkomen dat een ambtenaar in een positie komt waarin hij niet meer vrij en objectief zijn werk kan doen.

Soorten belangenverstrengeling
Er zijn drie soorten belangenverstrengeling te onderscheiden:

Potentieel– ; een ambtenaar heeft privébelangen die tot confl Potentieel icterende belangen kunnen leiden wanneer hij bepaalde verantwoordelijkheden (bijvoorbeeld door een verbreding van zijn takenpakket of een overstap naar een andere functie) krijgt in de toekomst.

Schijnbaar– ; de privébelangen van een ambtenaar lijken op onjuiste wijze de Schijnbaar uitvoering van zijn taken te beïnvloeden, terwijl dat niet het geval is. In de buitenwereld, waar men niet altijd beschikt over alle feiten, kan een schijnbaar confl ict een reactie oproepen, die mogelijk niet juist is maar wel voor onrust in de maatschappij kan zorgen. Zelfs als wordt aangetoond dat er geen sprake is van belangenverstrengeling kan de gedachte ‘waar rook is, is vuur’ ervoor zorgen dat men met enige scepsis kijkt naar de betreffende organisatie of ambtenaar. Dat is nadelig voor het publieke vertrouwen.

Daadwerkelijk– ; de privébelangen van een ambtenaar en diens professionele verant- Daadwerkelijk woordelijkheden zijn met elkaar in confl ict. De wijze waarop de verschillende soorten belangenverstrengeling zich tot elkaar verhouden is uitgewerkt in de tabel op de volgende pagina.